Seks i antykoncepcja a zdrowie intymne

Infekcje układu moczowo-płciowego

Infekcje pochwy i sromu oraz dolnego odcinka układu moczowego w relacjach większości kobiet, należą do najbardziej uciążliwych schorzeń związanych z okresem aktywności seksualnej.

Wśród zakażeń układu moczowo-płciowego wyróżnia się:

  • Infekcje bakteryjne – są to, między innymi, kiła i rzeżączka, oraz najczęściej spotykana chlamydioza.
  • Infekcje grzybicze – np. kandydoza, zwana również drożdżycą lub grzybicą pochwy.
  • Infekcje pasożytnicze – głównie rzęsistkowica i świerzb.
  • Infekcje wirusowe – do tej grupy zalicza się zakażenie wirusem zespołu nabytego braku odporności (HIV), brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz wirusowego zapalenia wątroby (WZW).

Należy zwrócić uwagę, że nie zawsze zakażenia miejsc intymnych mają przyczynę w kontaktach seksualnych. Przykładem może być waginoza bakteryjna – daje objawy podobne do rzęsistkowicy i grzybicy, ale wynikają one ze zmniejszenia liczby pałeczek kwasu mlekowego, które chronią ekosystem pochwy przed drobnoustrojami chorobotwórczymi.
Obecnie wiemy, że konsekwencje zakażenia pochwy, sromu i dolnego odcinka dróg moczowych mogą być poważne – tzn. mogą prowadzić do pogorszenia jakości życia, czasowej niedyspozycji ze względu na powikłania infekcyjne po operacjach ginekologicznych, a nawet do stanów bezpośredniego zagrożenia życia w przypadku sepsy u pacjentek hospitalizowanych na oddziałach intensywnej opieki medycznej. Profilaktyka, diagnostyka i leczenie infekcji układu moczowo-płciowego mają ponadto fundamentalne znaczenie dla zdrowia reprodukcyjnego kobiet – pozwalają ograniczyć liczbę niebezpiecznych powikłań w okresie ciąży oraz niwelować ryzyko zakażeń okołoporodowych.

Antykoncepcja hormonalna

Obecnie coraz więcej kobiet przyjmuje przez długi okres czasu antykoncepcję hormonalną, ponieważ na ciążę decyduje się dopiero po 30-tym roku życia. antykoncepcjaNiestety stosowanie złożonej antykoncepcji hormonalnej stanowi obok antybiotykoterapii, cukrzycy i hormonalnej terapii zastępczej istotny czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia grzybicy pochwy. Ryzyko to jest największe wśród kobiet stosujących doustną tabletkę antykoncepcyjną (DTA) o wysokiej zawartości etynyloestradiolu.

W trakcie antykoncepcji hormonalnej, podobnie jak w trakcie menstruacji, spada liczba pałeczek kwasu mlekowego odpowiedzialnych za utrzymanie właściwego (kwaśnego) odczynu wydzieliny pochwowej. Równowaga biocenozy pochwy zostaje zaburzona i otwiera się droga do patoloigicznego namnożenia drożdżaków. Objawy mają charakter podrażnienia, świądu, pieczenia, bólu, upławów, powierzchownej dyspareunii (ból przy stosunku) oraz dyzurii (zaburzenia w oddawaniu moczu). W badaniu klinicznym stwierdza się przeważnie rumień, pęknięcia i mikrowrzodzenia śluzówki oraz przedsionka pochwy, grudkowatą wysypkę okolicy sromu, obrzęk sromu i upławy – te mogą być różne – wodniste, homogenne lub serowate, o kwaśnym lub neutralnym zapachu. Dyskomfort nasila się po współżyciu oraz w trakcie oddawania moczu.
Aby zminimalizować ryzyko infekcji intymnych w trakcie stosowania antykoncepcji hormonalnej, konieczne jest odpowiednie dobranie preparatu na drodze wywiadu ginekologicznego oraz odpowiednich badań. Istotna jest także właściwa, uboga w cukry, dieta oraz szczególna dbałość o higienę intymną.

Wkładki wewnątrzmaciczne – spirale

Spirale domaciczne to specjalistyczne wkładki z tworzywa sztucznego, zakładane przez ginekologa do jamy macicy w celu zapobiegania ciąży przez okres nawet kilku lat. Założona spirala działa w ten sposób, że wywołuje jałowy (pozbawiony bakterii), stan zapalny w obrębie błony śluzowej macicy, co uniemożliwia zagnieżdżenie się zarodka. Zawartość miedzi w niektórych spiralach dodatkowo powoduje unieruchomienie plemników. Wkładki wewnątrzmaciczne polecane są kobietom, które nie powinny stosować antykoncepcji hormonalnej – palącym papierosy, z nadciśnieniem tętniczym i otyłością. Spirale są także dobrym wyborem dla kobiet dojrzałych, które już rodziły, a ich skuteczność w zapobieganiu ciąży jest zbliżona do skuteczności antykoncepcji hormonalnej. Należy dodać, że stosowanie spirali wymaga regularnych kontroli ginekologicznych – i to jest kolejne podobieństwo spirali do antykoncepcji hormonalnej.

Prezerwatywy

prezerwatywyPrezerwatywy są łatwo dostępne, ich stosowanie generalnie nie wymaga konsultacji ginekologicznej, a dobrze chronią kobietę przed większością chorób przenoszonych drogą płciową, a także przed niechcianą ciążą. Oczywiście warunkiem jest tu poprawne zastosowanie prezerwatywy.

Przeciwskazaniem do ich stosowania jest uczulenie na lateks lub inne dodatkowe substancje  – plemnikobójcze, smakowe i zapachowe.